Moje poszukiwania (darmowych) narzędzi UML

Próbuję okiełznać kilka projektów wolnodostępnych (w tym przede wszystkim Apache OpenEJB) i pomyślałem sobie, że warto zwrócić uwagę na dostępne narzędzia UML do rozrysowania zależności ich klas. Najbardziej zależy mi na diagramie przepływu (ang. sequence diagram), więc postanowiłem sprawdzić co mamy dostępnego na rynku...za darmo. Rozważam jedynie produkty niekomercyjne, bądź wersje dla społeczności - community edition - czy wersje przeznaczone dla projektów wolnodostępnych (ang. open source license), bo w końcu właśnie dla takich projektów zamierzam je wykorzystać.

Jest kilka kryteriów jakim poddaję te narzędzia:

• wsparcie dla diagramów przepływu
• wymagania środowiska (najlepiej jeśli jest to rozszerzenie dla Eclipse IDE 3.2+)
• prostota użycia (ma być intuicyjne i intuicyjność nie ma być czymś co nabędę po przeczytaniu sterty dokumentacji)
• cena (a właściwie jej brak)
  
• prostota instalacji (preferuję wersje bez instalatora, których proces instalacji składa się z jednego kroku - rozpakowania do wybranego katalogu)
• sposób aktualizacji do nowszej wersji
  
• wsparcie dla UML 2.0 (chociaż nie mam bladego pojęcia dlaczego mi na tym tak zależy, więc nie takie ważne :-))

Rozpocząłem od starego znajomego ArgoUML (http://argouml.tigris.org) w wersji 0.22. Był już taki czas, że miałem możliwość korzystania z niego, ale było tak dawno temu, że jedyne co pamiętam to westchnienie i nadanie projektowi statusu "do następnego razu" ;-) Przystąpiłem do instalacji, która sprowadziła się do rozpakowania paczki do odpowiedniego katalogu. Punkt dla ArgoUML. Cena również właściwa, więc kolejny punkt. Utworzyłem pierwszy diagram przepływów i po kilku godzinach okazało się, że nie można grupować wywołań (tak, aby można było je pokazywać/chować dla uproszczenia prezentacji). Dodatkowo nie było możliwości narysowania wywołań z obiektu do niego samego. Po kilku dniach przekonywania siebie samego, że to właściwe narzędzie poddałem się - muszę mieć coś lepszego.

Zabrałem się za poszukiwanie innego. Wpisałem w Google - Eclipse UML - i...dostałem odnośnik do Omondo EclipseUML (http://www.omondo.com). Słyszałem o nim już wcześniej, więc przejrzawszy stronę domową i dowiedziawszy się, że jest to wersja rozszerzająca Eclipse postanowiłem sprawdzić to cudeńko. Nie zastanawiając się długo pobrałem darmową wersję 3.2.20061006 i zainstalowałem ją w osobnym Extension Location w Eclipse. Rozpocząłem ewaluację. Pierwsze wrażenia całkiem pozytywne, szczególnie po tych nieprzyjemnych z ArgoUML. Darmowy, wspiera Eclipse 3.2.1, można zainstalować w osobnym katalogu bez ryzyka zniszczenia Eclipse i w końcu ma wsparcie dla wywołań metod własnych obiektu, który jest jednocześnie wywołującym i odbierającym włącznie z możliwością rozrysowania podwywołań. Wszystkie ładnie się układało, aż do momentu, kiedy po dodaniu kolejnej klasy i metody diagram zaczął robić się zbyt wysoki, tzn. każde dodanie nowej metody (a było ich nie więcej niż 10!) powodowało, że diagram rozszerzał się w pionie do niezarządzalnych rozmiarów. Dodatkowo linie reprezentujące czas życia obiektów nie były dopasowywane do nowych rozmiarów, więc przyszło mi "bawić się" z rozciąganiem i układaniem obiektów zamiast skupić się na ich wprowadzaniu, gdzie resztę powinno obsłużyć samo narzędzie (pamiętałem, że w którymś z narzędzi widziałem kiedyś możliwość upiększenia rozmieszczenia obiektów na diagramie). Po kilku godzinach zniechęcony, stwierdziłem, że na rynku musi być ciekawsza oferta.

Przypomniałem sobie, że bodajże 5 lat temu byłem na szkoleniu o Bluestone Application Server (nota bene, ciekaw jestem, komu w Polsce przyszło z nim pracować - ciekawe, niszowe rozwiązanie, które po zakupie przez HP i transformacji do HP Application Server - HPAS - zostało ostatecznie zasypane i rozwój całkowicie zamilkł. Ciekawostką jest fakt, że ludzie z działu rozwoju zasilili działy rozwoju Oracle Application Server oraz JBoss Application Server)...Ale o czym to ja? Acha, ewaluacja. Przypomniałem sobie o MagicDraw (http://www.magicdraw.com). Okazało się nawet, że miałem go juz zainstalowanego na swoim komputerze (prawdopodobnie po tym, kiedy otrzymałem wiadomość do skrzynki o tym jaki jest wspaniały i darmowy i takie tam, skuszony zainstalowałem po to, aby...mieć). Na stronie domowej doczytałem o najświeższej wersji 11.6 i że uaktualnienia instaluje się za pomocą mechanizmu wbudowanego w narzędzie (co sprowadza się jedynie na sprawdzeniu, czy one istnieją i potwierdzenie ich instalacji). Kilka punktów dla niego. Na razie wciąż ewaluuję, więc niewiele napiszę o nim tym razem, ale sam sposób instalacji jest bardzo obiecujący. Przejrzałem kilka filmów instruktorzowych o tworzeniu diagramów (w tym i diagramu sekwencji) i nie ukrywam, że oczekuję samych dobroci ;-)

W międzyczasie uaktualniania MagicDraw przypomniałem sobie o innym narzędziu - mojej referencji dla NetBeans RCP - Visual Paradigm for UML (http://www.visual-paradigm.com/product/vpuml). Ostatnia wersja 5.3 ma możliwość instalacji jako produkt samodzielny, bądź jako wtyczka do różnych IDE, w tym i Eclipse IDE. Niestety musiałbym zainstalować narzędzie w domyślnym katalogu Eclipse, bez możliwości skorzystania z Extension Location, więc zaniechałem tego sposobu i pobrałem wersję samodzielną. Nadal oczekiwałem na dokończenie instalacji uaktualnienia MagicDraw, kiedy po pobraniu i instalacji (co przypominam sprowadza się do rozpakowania odpwiedniej paczki instalacyjnej) uruchomiłem w końcu narzędzie i...moim oczom ukazało się zapierające dech w piersiach narzędzie (to są odpowiednie słowa, aby wyrazić mój zachwyt tym co zobaczyłem). Panel startowy wbił mnie w krzesło - kompletnie zdębiałem - mnogość opcji tworzenia różnorodnych diagramów i różnorodność kolorów, w jakich zostało to zaprezentowane. Prawie kompletnie zapomniałem o instalowaniu MagicDraw ;-) Mimo wyłącznie pozytywnych opinii o MagicDraw, postanowiłem kontynuować moją ewaluację od Visual Paradigm for UML. W końcu przyjazność użytkowniowi (co składa się na intuicyjność) ma duże znaczenie dla mnie.

Dla zainteresowanych i tych wytrwałych w lekturze moich doświadczeń ewaluacyjnych (kolejność przypadkowa) napiszę, że na rynku około października ma pojawić się najnowsza wersja IBM Rational Software Architect 7.0 (o nazwie kodowej Caspian). Dlaczego dodałem informację o komercyjnym produkcie? Jak mówi się za kulisami, ma być dostępna wersja darmowa dla społeczności (ang. community edition) i oparta o Eclipse 3.2. W końcy prace nad IBM RSA są kontynuowane pod nadzorem osób, które miały duży wpływ na ostateczny kształ UMLa, więc oczekiwania w stosunku do tego produktu muszą być odpowiednio wysokie również. Z niecierpliwością oczekuję momentu, w którym będę mógł podzielić się moimi doświadczeniami z produktem. Nie ma co pisać o wersji pre-BETA teraz, lepiej poczekać na pełną odsłonę, nieprawdaż?

Wracam do ewaluacji. Visual Paradigm i MagicDraw czekają już gotowe!